Het kabinet voorziet een flinke doorbraak in het stikstofdossier: uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de uitstootgrens waaronder bedrijven geen natuurvergunning hoeven aanvragen flink kan worden opgehoogd. Hierdoor gloort er hoop voor duizenden ’illegale’ boeren en bijvoorbeeld woningbouwtrajecten. Tegen De Telegraaf zegt landbouwminister Femke Wiersma (BBB) dat de rigide Nederlandse stikstofnormen kunnen worden opgehoogd, ook wordt een noodwet overwogen.
Nieuw onderzoek door prominente wetenschappers toont volgens Wiersma aan dat de huidige stikstofnorm „een modellenwerkelijkheid is die alleen maar schijnzekerheid oplevert.” Wiersma: „Op dit moment word je als bedrijf al verantwoordelijk gehouden als je één zandkorreltje stikstof op vijf keer het strand van Scheveningen laat vallen. Die wet- en regelgeving is gewoon niet goed”, zegt de landbouwminister.
Natuurwetgeving
Al jaren wordt vastgehouden aan deze heel lage grens van 0,005 mol per hectare stikstof per jaar, waardoor in de praktijk vrijwel álle activiteiten in Nederland aan natuurwetgeving moeten worden getoetst, zelfs woningbouwprojecten. Het kabinet gaat deze grens ophogen naar 1 mol en wordt hierin gesteund door nieuw onderzoek. Maandenlang hebben deskundigen geknobbeld over dit vraagstuk, de zogeheten ’rekenkundige ondergrens’.
Wiersma zegt daarover tegen De Telegraaf: „We hebben aan de wetenschap gevraagd: is het te onderbouwen dat de ondergrens opgehoogd kan worden, zoals in andere landen ook geldt? Het antwoord is: ja.” Omdat Wiersma zéker wil weten dat dit wetenschappelijk verantwoord is, is de studie ook nog eens gecontroleerd door een tweede groep wetenschappers. „De seinen staan op groen. Wij sturen het zo snel mogelijk naar de Raad van State voor advies, maar ik heb echt goede hoop dat dit overeind blijft.”
Woningbouwprojecten
Als de ondergrens wordt ingevoerd is dat goed nieuws voor vastgelopen woningbouwprojecten en duizenden PAS-melders: dat zijn boeren die in 2019 illegaal zijn geworden als gevolg van een eerdere stikstofuitspraak. „De meeste PAS-melders zijn dan inderdaad uit de problemen, de meeste woningbouwprojecten ook. Die zitten vér onder de 1 mol ondergrens, dus hebben geen natuurvergunning meer nodig. Dat zou echt een heel positieve doorbraak zijn en een eerste stapje uit de stikstoffuik waarin wij gezwommen zijn.”
Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur Femke Wiersma (BBB) heeft vandaag een flinke koerswijziging in het stikstofbeleid aangekondigd. Met het voornemen om de rekenkundige ondergrens naar 1 mol te zetten, kijken hoe de Kritische Depositiewaarde (KDW) uit de wet kan en de voorbereidingen voor een nieuwe stikstofwet zet het kabinet de eerste stappen om Nederland uit de stikstofimpasse te halen. Dat moet boeren en bedrijven de ruimte geven om te ondernemen. “Dit is de reden dat BBB in het kabinet gestapt is. Mede de reden waarom BBB is opgericht. Hoop gloort voor perspectief voor boeren, bouwers en vooral de PAS-melders die al zo lang klem zitten door de wurgende wetgeving.”
De focus moet verschuiven van rigide rekenmodellen naar realistische, werkbare oplossingen. De vergunningplicht voor minimale stikstofbijdragen moet verdwijnen. Hierdoor moet er voor worden gezorgd dat woningbouwprojecten en economische ontwikkelingen die jarenlang vastzaten, weer door kunnen gaan. Volgens BBB-partijleider Caroline van der Plas is dit een eerste, cruciale stap naar een volledige systeemwijziging: “Vanaf het begin hebben wij gezegd: niet stikstof is het probleem, maar de wetgeving. Die zet boeren, bouwers en ondernemers namelijk klem. Die fout moet nu eindelijk worden rechtgezet. Dit is nog niet de eindstreep, maar wel de eerste en belangrijkste stap naar werkbaar stikstofbeleid.”
PAS-melders
Met het 200 keer verhogen van de rekenkundige grens van 0,005 naar 1 mol moet 1 van de grootste obstakels van de vergunningverlening verdwijnen. Dit zal er toe moeten leiden dat een substantieel deel van de PAS-melders hun natuurvergunning terugkrijgt. PAS-melders zitten al jaren in een gruwelijke onzekerheid. “Duizenden boeren met een natuurvergunning, werden in 2019 door een uitspraak van de Raad van State in één klap “illegaal” verklaard, terwijl zij al die tijd netjes hadden gedaan wat de overheid van hen had gevraagd. Vervolgens zijn zij jarenlang blootgesteld aan rechtszaken. Eerlijke, hardwerkende ondernemers werden in de beeldvorming neergezet als natuurvernietigers en milieuvervuilers en ze werden zelfs geconfronteerd met dreigende boetes van tonnen. Dit heeft gezorgd voor onnoemelijk veel leed bij duizenden boerengezinnen. BBB heeft beloofd om PAS-melders te helpen en dat moment lijkt nu aangebroken”, zegt fractievoorzitter Caroline van der Plas van BBB.
Scheiding NOx en NH3
Het kabinet gaat kijken of NOx (stikstofuitstoot uit verkeer, luchtvaart en industrie en NH3 (ammoniak uit vee) gescheiden kan worden in de vergunningverlening. Een langgekoesterde wens van BBB en van boeren. Nu kunnen bedrijven een vergunning krijgen voor uitstoot van NOx, door ammoniakrechten te verkrijgen via uitkoop van boeren. Dit is onrechtvaardig omdat ammoniak iets anders is dan NOx.
Wachten
“Ik weet dat boeren en burgers het gevoel hadden dat ze met dit kabinet lang moesten wachten op licht aan het einde van de tunnel. Er is achter de schermen echter maanden keihard gewerkt om op dit punt te komen. En laten we wel wezen: minister Wiersma probeert nu iets wat jarenlang krom was, zo snel mogelijk recht te zetten. In al die jaren is nog geen enkele minister dit gelukt.”
Van der Plas benadrukt dat de kiezer heeft gekozen voor verandering. “Dit is precies waarom BBB in dit kabinet is gestapt en mede de reden waarom wij BBB hebben opgericht. Twaalf jaar rampzalig stikstofbeleid draai je niet in één dag terug. Vandaag zetten we de eerste en belangrijkste stap in de goede richting. Dit kan het begin zijn van een nieuw, realistisch en uitvoerbaar stikstofbeleid. Nederland gaat weer vooruit.”
Woningbouw
Door de rekenkundige ondergrens te verhogen naar 1 mol kunnen behalve PAS-melders ook woningbouwprojecten weer van start. Ook kunnen bedrijven weer ontwikkelen, kunnen projecten als wegenbouw en dijkversterking weer mogelijk worden gemaakt en kunnen initiatieven voor verduurzaming zonder onnodige vertraging worden uitgevoerd. Van der Plas: “Nederland zit al jaren muurvast door regels die we zelf bovenop Europese regels hebben geplakt. Ik ben blij dat de Ministeriële Commissie Economie en Natuurherstel (MCEN) nu ook gaat kijken naar hoe die nationale regels kunnen worden aangepast en hoe Europese regelgeving kan worden gewijzigd. Ook wordt eindelijk breder gekeken naar manieren om de natuur te herstellen, waar dat nodig is en verdwijnt de focus op stikstof. Dit is pure winst voor boeren, bedrijven en woningzoekenden.”
Nieuwe wetgeving in voorbereiding
Naast deze directe maatregelen werkt het kabinet aan een fundamentele herziening van de stikstofwet. De nieuwe wetgeving moet juridisch houdbaar en economisch uitvoerbaar zijn, met snellere vergunningverlening en een stikstofbeleid dat niet strenger is dan in andere EU-landen.
Reactie plaatsen
Reacties