Krijgen koeien echt gezondheidsproblemen door nieuwe voermaatregel? Dierenarts legt uit

Melkveehouders zijn woest over de nieuwe veevoer-maatregel die landbouwminister Carola Schouten wil invoeren. Krijgen koeien straks echt gezondheidsproblemen? Dierenarts Peter Egberink uit Dokkum legt uit.

Het is niet eenvoudig om een dierenarts te vinden die iets wil zeggen over de nieuwe eiwitplannen van de Nederlandse landbouwminister. Peter Egberink verbaasd: ,,O echt?’’ Zelf twijfelt hij geen moment als hem wordt gevraagd om commentaar.

Zijn collega’s, van de Veterinaire Kenniscoöperatie Veerkracht, schoven gisteren aan bij Carola Schouten, om meer duidelijkheid te verschaffen over de gevolgen van de voermaatregel voor koeien.

Egberink is lid van de kenniscoöperatie die de nieuwste wetenschappelijke inzichten over het functioneren van koeien naar melkveehouderijen probeert te brengen. Ook zat de rundvee-dierenarts van de Dierenartsen Praktijk Dokkum en omstreken jarenlang in het landbouwhuisdieren-bestuur van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde.

Maatwerk

,,Koeien voeren is maatwerk’’, legt hij uit. ,,De dieren worden continu beïnvloed door hun omgeving. Als een koe in de natuur alle vrijheid krijgt zoekt ze zelf haar dagelijks kostje bij elkaar. Als ze zin heeft in eiwit plukt ze korte stukjes gras en als ze andere pens-bacteriën wil stimuleren duikt ze met haar kop in het riet.’’

Alles in het koeienlijf draait om de juiste balans.. En op een melkveebedrijf, waar de dieren afhankelijk zijn van hun eigenaar, zorgen melkveehouders voor het evenwicht. Ze kijken, ze overleggen met hun dierenarts en voerleveranciers en stellen het rantsoen constant bij. Egberink: ,,Koeien voeren is een ingewikkeld iets.’’

Wat maakt het zo moeilijk?

,,Varkens hebben één maag, die kun je gemakkelijker voeren met een standaard brok. Maar koeien hebben er vier. De eerste voormaag is de pens, met allerlei bacteriën en eencellige diertjes erin. En in die grote zak komt het gras, het basis-ruwvoer, terecht. De pens moet daarmee aan de slag maar de omstandigheden waaronder het gras is gegroeid verschillen per dag. Dat maakt dat de koeien telkens een wisselende hoeveelheid eiwit en energie binnenkrijgen. En als je de balans wilt bewaren moet je ze soms dus eiwitten in krachtvoer of andere producten geven.’’

Het delicate evenwicht in de pens is de sleutel?

,,Nou precies. En als je een vaste norm voor het bijvoeren instelt, zoals de minister nu wil, kun je geen maatwerk meer leveren. Terwijl dat nu net het spel is waar boeren de hele dag mee bezig zijn. Altijd draait het om de vraag: hoe kan ik mijn koeien gezond voeren?’’

Wat gebeurt er met de dieren als Carola Schouten haar zin krijgt en er de laatste vier maanden van dit jaar minder eiwit in krachtvoer gevoerd mag worden?

,,Dat hangt er vanaf. Als boeren veel eiwitrijk gras van hun land kunnen halen, hebben ze minder eiwit-toevoeging uit krachtvoer nodig. Maar er zijn ook boeren die het echt moeten hebben van een aanvulling met krachtvoer. En zij zullen naar andere oplossingen gaan zoeken. Als het percentage eiwit in het krachtvoer omlaag gaat zullen ze bijvoorbeeld meer krachtvoer gaan voeren of op zoek gaan naar minder energierijke rantsoenen zodat de energie-eiwit-balans in stand blijft.’’

Dan is het probleem toch opgelost?

,,Zeker niet. We hadden het net over dat delicate evenwicht in de maag. Misschien wordt dit een beetje een veterinair-technisch verhaal maar zulke rantsoenveranderingen hebben effect op de pens-flora; de bacteriën en andere eencellige diertjes in de voormaag. Als de zuurtegraad in de pens verandert, gaan bepaalde bacterie-stammen dood en raakt de spijsvertering in het maag-darm-kanaal uit balans.’’

Sterven er straks koeien?

,,Zover zullen we het niet laten komen. Maar ze krijgen problemen met de poten, het beenwerk en de klauwen. En ook de uiergezondheid komt onder druk te staan. De koeien zullen zich er niet happy bij voelen.’’

Gelukkig is het een tijdelijke maatregel van vier maanden.

,,Nou dan is het maar de vraag of het iets uithaalt en of je er de koeien mee moet lastig vallen. Ingewikkelde voerprocessen kun je niet even snel in een strak kader vastleggen. Zo werkt het niet. Ik ben blij dat de minister met mijn collega’s om tafel is gegaan.’’